Śladem nieznanych średniowiecznych kościołów

Poznaj średniowieczne zabytki i kościoły regionu Środkowego-Nyírség, które kryją ekscytujące freski i kamienne rzeźby.

Tym razem możemy wyruszyć na podbój Równin Centralnych, gdzie można poznać szereg średniowiecznych kościołów o niezwykłej wartości, lecz spowijanych zapomnieniem.
Większość z nich to średniowieczne zabytki, które na pierwszy rzut oka nie zdradzają nawet z zewnątrz, jakie ekscytujące freski, kamienne rzeźby i dzieła sztuki są w nich ukryte. Trasa wycieczki przebiega między średniowiecznymi kościołami Nyírtura, Székely, Nyíribrony, Levelek, Ófehértó i Kállósemjén, ale oprócz kościołów obejmuje również inne spektakularne zabytki. W Kállósemjén znajduje się rezerwat przyrody Jeziora Mohos, dwór Kállay, w Nagykálló grób Rabina cudotwórczego lub dawny, barokowy dom urzędu wojewódzkiego województwa Szabolcs.

Nyírtura – Kościół reformacki

Pierwszym przystankiem na trasie zwiedzania zabytków jest kościół reformacki w centrum Nyírtura. Najcenniejszy element kościoła otwiera się od podstawy wieży na przestrzeń kościelną, późnogotycka kamienna brama z pałkami, która została zbudowana podczas przebudowy w 1488 roku. Ta brama – ze względu na swoją dekorację i jakość artystyczną – nie ma sobie równych w okolicy. Innym pięknem kościoła jest jego średniowieczny fresk, znajdujący się obok ambony. W 1995 roku przeprowadzono kompleksowe badania archeologiczne i renowację budynku.

Székely – Kościół reformacki

Z półkolistego sanktuarium kościoła reformowanego w Székely przez dłuższy czas wnioskowano, że należy on do wczesnych kościołów epoki Árpádów. Jednak w skutek wszechstronnych badań archeologicznych przeprowadzonych w 2007 r. ujawniono, że pierwotne sanktuarium zostało zburzone, a w jego miejscu w połowie XVIII w. zbudowano zupełnie nowe sanktuarium. Zgodnie z wynikami badań pierwszy kościół stał już w 1324 r., prawdopodobnie został zbudowany na przełomie wieku XII-XIII. przez rodzinę Bánków z rodu Hontpázmány. W wyniku eksploracji ścian na południowej ścianie nawy odkryto XV-wieczne malowidła ścienne przedstawiające święte kobiety, które mogły być kiedyś postaciami otwierającymi i zamykającymi malowidło ścienne, które zdobiło niemal całą ścianę południową. Podczas renowacji dzwonnica drewniana została przeniesiona ze szczytu kościoła na jej pierwotne miejsce, obok kościoła.

Nyíribrony – Kościół reformacki

Na podstawie zewnętrznego klasycystycznego wyglądu kościoła w Nyíribrony, nie można by nawet pomyśleć, że ma on średniowieczne pochodzenie, ale w rzeczywistości został zbudowany w XIII wieku. Zamurowane średniowieczne okna ujrzały światło dzienne podczas renowacji zabytku.
Pod warstwami tynku znaleziono średniowieczne malowidła ścienne, które zostały odrestaurowane. Przedstawiają one niekompletną postać biskupa z laską pasterską i postać cesarzowej Ilony znajdującej Święty Krzyż. To samo przedstawienie świętej Ilony możemy znaleźć w sąsiednich kościołach rzymskokatolickich w Baktalórántháza i Ófehértó.

Levelek – Kościół rzymskokatolicki

Prosty, jednonawowy, gotycki kościół bez wieży, zbudowany w XIV wieku stoi w centrum Levelek. O gotyckim stylu kościoła świadczy jego ostrołukowe, wkładkowe wejście.

Ófehértó – Kościół rzymskokatolicki

Jako opcjonalny objazd polecamy zwiedzanie kościołu rzymskokatolickiego sąsiedniej osady Ófehértó, który jest jednym z najbardziej fascynujących zabytków w Nyírség. Trudno to sobie teraz wyobrazić, ale w średniowieczu cały kościół był prawdopodobnie ozdobiony freskami. Na północnej ścianie nawy znajduje się ogromny obraz przedstawiający walkę św. Jerzego ze smokiem. Po prawej stronie obrazu, bezpośrednio przy łuku triumfalnym, można zobaczyć większą postać świętej kobiety a obok niej po obu stronach znajdują się sceny z życia Jezusa.

Kállósemjén – Rezerwat Przyrody jeziora Mohos

Rezerwat Przyrody jeziora Mohos leży na powierzchni 95 hektarów. Siedlisko utworzone w dawnych dolinach rzecznych jest domem dla różnorodnych zbiorowisk flory i fauny, dlatego też w 1954 roku dolina bagienna została uznana za teren pod ochroną. Powstanie obszaru chronionego można prześledzić aż do epoki lodowcowej. W latach 1900-nych było to wciąż duże pływające bagno, ale jego stan stale się pogarszał, a poziom wody spadał. Nienaruszona, skurczona na malutka część doliny bagiennej jest nadal siedliskiem dla rzadkich gatunków owadów, płazów, gadów i ssaków.

Nagykálló – Harangod

Pod koniec wycieczki powinieneś wybrać się na wycieczkę do Harangod, przytulnego miejsca do zwiedzenia, który się znajduje w zasięgu ręki od Nagykálló. 75-hektarowe sztuczne jezioro i znajdujące się tutaj budynki obozu Téka sprawiają atrakcyjnym zalesiony, pagórkowaty, typowy krajobraz regionu Nyírség. Obóz Téka jest jednym z najważniejszych obozów sztuki ludowej od lat 70-tych.